Đà Nẵng cần chuyển từ đô thị nén sang đô thị xanh, đa tầng

Theo KTS Vũ Quang Hùng, khu vực trung tâm Đà Nẵng (cũ) lâu nay được quy hoạch, xây dựng theo hướng đô thị nén. Tuy vậy, sau sáp nhập, địa giới hành chính được mở rộng, dư địa lớn hơn gấp nhiều lần, vì vậy cần thay đổi theo hướng quy hoạch, xây dựng đô thị xanh đa tầng.

Ông Hùng cho biết, hiện nay, trung tâm Đà Nẵng còn 392 lô đất công lớn, với tổng diện tích hơn 3,4 triệu m² chưa đấu giá. Đây là nguồn lực rất đáng kể, nhưng nếu chỉ nhìn vào giá trị thu ngân sách ngắn hạn sẽ dễ đánh mất cơ hội kiến tạo một trung tâm xứng tầm trong giai đoạn mới sau sáp nhập.

Mô hình “đô thị nén” từng giúp Đà Nẵng phát triển nhanh, nhưng nay đã bộc lộ giới hạn: Hạ tầng quá tải, thiếu không gian công cộng, giao thông tĩnh trầm trọng, chất lượng sống suy giảm. Trong khi đó, định hướng mới của thành phố là đa trung tâm, phát triển các chùm đô thị về phía nam, kết nối trực tiếp với Hội An, Thăng Bình, Tam Kỳ. Vì vậy, trung tâm cũ cần được định vị lại, trở thành trái tim xanh – di sản – dịch vụ cao cấp thay vì tiếp tục dồn nén các chức năng hành chính và thương mại.

Kinh nghiệm quốc tế cho thấy: New York biến Central Park thành “máy tăng giá trị đất”; Seoul hồi sinh suối Cheonggyecheon từ cao tốc bê tông; Singapore phủ xanh từ mái nhà đến mặt phố; Barcelona “superblock” để trả đường cho người đi bộ; Paris phát triển La Défense, giữ trung tâm cũ cho di sản. Điểm chung là: xanh hóa – phân tán chức năng – khai thác đa tầng.

 KTS Vũ Quang Hùng phát biểu tham luận tại diễn đàn HĐND TP Đà Nẵng. Ảnh: An Thượng

Đà Nẵng có thể áp dụng mô hình “công viên phía trên – thương mại, bãi đỗ xe phía dưới” cho nhiều lô đất công. Mặt đất là công viên, quảng trường, không gian công cộng; tầng ngầm bố trí bãi đỗ xe, dịch vụ thương mại, thậm chí không gian cộng đồng. Doanh nghiệp đầu tư phần ngầm, khai thác có thời hạn; Nhà nước quản lý công viên phía trên. Nhờ vậy, thành phố vừa có khoảng thở cho dân cư, vừa giải quyết thiếu hụt giao thông tĩnh, lại có nguồn lực duy trì cảnh quan. Mục tiêu ngắn hạn là 6m² cây xanh/người, tiến tới 10m²/người. Khi mỗi khu đất công đều đóng góp một phần diện tích xanh, cộng với công viên ven sông – ven biển và các “pocket park” trong khu dân cư, trung tâm Đà Nẵng sẽ thực sự tái sinh. Không gian xanh không làm giảm giá trị đất, mà trái lại sẽ nâng tầm giá trị những khu đất còn lại, đồng thời củng cố hình ảnh quốc tế của thành phố.

Đây là kiến nghị gợi mở cho việc nghiên cứu quy hoạch chung Đà Nẵng trong giai đoạn mới, thay vì chỉ coi đất công là nguồn thu ngắn hạn, thành phố cần định hướng sử dụng quỹ đất này để nâng cao chất lượng sống, hình thành không gian xanh đa tầng và tạo động lực phát triển bền vững. Trung tâm cũ nên trở thành đô thị xanh – di sản – dịch vụ cao cấp, trong khi các chùm đô thị mới về phía Nam đảm nhận vai trò động lực tăng trưởng. Cách tiếp cận này vừa mang lại khoảng thở cho người dân, vừa giúp Nhà nước quản lý hiệu quả, doanh nghiệp có cơ hội đầu tư, và Đà Nẵng được nâng tầm vị thế quốc tế.